Yörük Deyimi ve Özellikleri

Konu: Yörük Deyimi ve Özellikleri C.tesi Eyl. 05, 2009 1:04 pm

YÖRÜK (YÜRÜK) DEYİMİ VE ÖZELLİKLERİ:

l- Halk Arasında Yörük Kelimesinin Kullanımı:

a)Köylerimizde Yörük asıllı olmayan şakacı biri, Yörüğe takılmak için;

''-Yörük! '' diye bağırır, Yörük de genelde buna kızarak;

"-Ne var, sen yürümüyon mu?" diye tepki gösterir.

b)Yörük çocuklarını kızdırmak için, o mahallenin Yörük asıllı olmayan çocuklarının tekerlemeleri; "Yörük Yörük yürüdü, kıllı deriyi sürüdü,"

c) Bir deyim "Yürük at yemini kendi arttırır. ''

d) Müzikte bir usul adı; "aksak Yürük semai"

e) Bir mısra; "Yörükte yaylasında yaylayamadım, ah şu deli gönlümü eyleyemedim."

f) "Ne iş yapıyorsun ?" "Yörükcülük."

g) Bir şarkıdan alıntı; "Yörük yaylasız olmaz"

h) Bir yazıdan alıntı; "Yayla Türkleri Yörükler"

ı) "Eskiden Yörüktük ama devir değişti, büyük sıkıntı oldu, biz de yürüklüğü bıraktık şimdi seracılık yapıyoruz. Bu köyde Yürüklük yapan iki aile kaldı"

i) "Yörük~yürüye gelen"

j ) "Yörük = Nisan-Eylül aylarında dağlarda çadırda yaylayan, Ekim-Mart ayların da ise Güzle ve sahilde çadırda kışlayan, meşgale olarak koyun, keçi, deve ve eşek besleyen göçebe halk."

k) "Osmanlı vergi memurlarının,, yaylak ve kışlaklara geldiğini haber alınca, çok ağır olan hayvan-otlak vergisini ödememek için o bölgeden kaçan, yürüyüp giden anlamında Yürük denilmiştir,

l) Özellikle Antalya,Burdur, Silifke ve Fethiye'de Yörük asıllı olmayanlar, Yörük kelimesini; "görgüsüz, kaba, basit., cahil, yoksul anlamında ve aşağılamak, dışlamak maksadıyla kullanmaktadırlar.

Konu: Geri: Yörük Deyimi ve Özellikleri C.tesi Eyl. 05, 2009 1:05 pm

2-Günümüz Araştırıcılarına Göre Yörük Deyimi , Yorumu;

Yörük kelimesi "iyi ve çabuk yürüyen, eskiden olageldiği üzere kendilerine tahsisli yerlerde koyun keçi besleyerek, yaşamını sürdüren, çadırda oturan, bir yere sürekli yerleşmeyen göçebe veya konar göçer " halk" anlamında kullanılmıştır. Yine "Evi ve ihtisası olmayan konar-göçer göçebe taifesidir." şeklinde tanımlanmıştır. Bu deyim hem Anadolu, hem de Balkanlardaki bazı göçebe Türk topluluklarını tanımlama ve sınıflandırmada kullanılmıştır. Bir araştırmacı Kızılırmak nehrinin doğusuna yerleştirilen göçebe Türk topluluklarına Türkmen, batısına yerleştirilenlere ise Yörük dendiğini ileri sürmektedir. Ancak Çukurova., Konya, Bursa, Afyon, Balıkesir, Aydın, Antalya yörelerindeki Türkmenler ve buralardaki diğer göçebe Türk boyları bu görüşü tartışılır hale getirmektedir. Konya Ereğli ilçesinde, hatta Hacımemiş köyünde Yörük, Avşar ve Türkmen aileler vardır ve üç grup da aynı işleri yapmaktadır. Samsun’daki Yörüklerin varlığını açıklamak zordur. Yazarlar, Yörük kelime, deyim ve kapsamı üzerinde anlaşabilmiş değillerdir. Kimi göçebe hayvancılığı, kimi evi olmayıp çadır hayatı yaşamayı, kimisi bir Türkmen oymağını, kimi de ayrı bir Türk boyunu ifade ediyor demiştir. Arşiv belgeleri de karışık ve çelişkili olduğundan (örneğin konar- göçer bir Tatar topluluğunun bağlı olduğu taife; bir ilimizde Türkmen., bir diğerinde de Yörük olarak gösterilmiş, gerçekte ise Tatarlar apayrı bir Türk boyudur, Türkmen veya Yörüklük ile ilgisi yoktur) bir sonuca varamamışlardır. Araştırıcıların yanılmalarının esas nedeni çoğunluğunun göçebe mensubu olmamalarıdır (en azından çocukluğunu aileleriyle birlikte yaylak ve kışlaklarda geçirmemeleridir.). Yörük, Avşar veya Türkmen olarak göçebe yaşam tecrübesi olsa Yörük, Türkmen, Avşar ayrılığını, farkını bilir. Hele hele Yörükle Tahtacıyı, Türkmenle Kürdü hiç karıştırmaz. İnsanlarla ilgili konularda genelleme yapmak, genelde kişileri yanlış sonuca götürür. Doğuda yaşayanlar Kürt, kuzeydekiler ise Lazdır diyemezsek, Akdeniz’de yaşayanlarda Alevi, Türkmen veya Tahtacı diyemeyiz. Antalya'nın bir ilçesi bile tamamen aynı soy veya boydan değildir. Beş-altı grubun (Girit Göçmeni,Yörük, Türkmen, Tahtacı, Kürt) birlikte yaşadığı köyler vardır.

3- İ.Ö 800 – 500 yıllarında Kafkasya,Balkanlar ve Anadoluya göçeden ve yerli halklarca İİRK,İYÜRK olarak adlarılan geçebe Türklerin zaman içinde Yörük olarak tanımlandığı, Balkan Türkü Araştırmacısı İsmail Mızı Ulu tarafından ileri sürülmektir.(M.Gofkazan,TDAVY.İST,1993

4- Amerikada yaşayan 520 civarındaki Kızılderili Kabilesinden (Washington Eyaletine yerleşmiş)birinin adı;Yuruk,Yurok’tur(Dene Kızıl.E.G. Stewart. TDAVY.ist.2000.sayfa:XXIII)

» Yörüklerin Belirgin Özellikleri
» Yörük Çadırı
» Yörük Oba Adlarının Kökeni
» Yörük Kime Denir
» Yörük-Yürük Kelimeleri